نژاد و تیره در استان خوزستان

پیش از اسلام نژادهاى مختلفى از جمله:

سیاهان، ماردها، اوکسیها، کیسیها،

پراتاکینها، صابیان، یهودیان، یونانیان،

رومیان، هندیان و عیلامیان

در نقاط مختلف این استان پراکنده بوده‏اند.

در حال حاضر بقایایى از این نژادها در این منطقه وجود دارد.

این بقایا بیشتر در دزفول و شوشتر سکونت دارند. اما جدا کردن آنها از نژادهاى دیگر مشکل است.

لرها و عرب‏ها مهمترین نژادهاى ساکن در این استان مى‏باشند.

عرب‏ها بیشتر در خوزستان غربى و جنوبى ساکن هستند و لرها نیز در خوزستان شمالى و شرقى ساکن مى‏باشند.

عشایر و طوایف خوزستان

عشایر استان خوزستان به دو دسته عشایر عرب و عشایر غیر عرب تقسیم مى‏شوند.

عشایر عرب

مهمترین عشایر عرب خوزستان کعب شادگان و عشایر میان آب هستند و برخى طوایف عرب دیگر نیز در این استان سکونت دارند که در ذیل به هر یک از این عشایر و طوایف اشاره مى‏شود:

عشایر کعب شادگان از شش طایفه به نام‏هاى:

البوغبیش، خنافره، حزبه، دوارجه،

عساکره و مقدم تشکیل شده است.

طایفه البوغبیش از تیره‏هاى:

البو بالا، البو شهباز، البو حاج على، البو صالح،

بیت خیطان، بیت البو شمال، البو محمود، زبید و ابو جلیل،

بنى رشید، البو زیاد، بیت بند ذیجان، رفیع،

اثامنه، سلیح و البو سلیط تشکیل شده است.

طایفه خنافره از دو طایفه کوچک‏تر به نام‏هاى چوامل و البو حمدى تشکیل شده است.

طایفه چوامل شامل تیره‏هاى:

البو جنام، البو زنبور، سوالم، چوامل،

مزرعه و اماده مى‏باشد.

طایفه البو حمدى شامل تیره‏هاى:

البو خنفر، البو خضیر و شاوردى است.

طایفه حزبه از تیره‏هاى:

البو حمودى، البو حاوى، البو غنام، البو غونیم،

عثمان، بلاعطه و البو حمیدان تشکیل شده است.

طایفه دوارجه شامل تیره‏هاى:

البو سوادى، البو عبد الوالى، البو ناظر و البو موسى مى‏باشد.

طایفه عساکره شامل دو تیره دریس و عساکره مى‏شود.

هر یکى از این تیره‏هاى اصلى از شاخه‏هاى مختلفى تشکیل شده‏اند.

تیره دریس از شاخه‏هاى:

البو على، ال سعدى، مطاوى، سلیمانى،

عقدیه، البو عبادى، البو دهله، شیاخین،

البو نعیم، البو بیرى و البو عبید تشکیل شده است.

تیره عساکره شامل شاخه‏هاى:

سلیح، البو مسعود، البو عامر، البو صبیح،

البو حمود، البو غضبان، بیت عزیز، بیت صمد،

بیت دلى و بیت شلاکه مى‏شود.

طایفه مقدم از دو تیره مقدم خزعل و مقدم حفش تشکیل شده است.

تیره اصلى مقدم خزعل از تیره‏هایى چون:

بیت سباهى، بیت خواجه علوان، عبدالخفیر، بیت نخزان،

محاسبه، سویلان، ربیهات و نوامر شکل گرفته است.

عشایر میان آب در منطقه میان آب بین دو رودخانه کرخه و دز سکونت دارند. طوایف:

عبد الخان، مزرعه، البو روایه، خسرج،

سادات و کعب عشایر میان آب را تشکیل مى‏دهند.

طایفه عبد الخان از تیره‏هاى:

نصیرى، بنى عقبه، شویه، بهاول،

عبید یا کاکاهى، بنى تمیم، شمَر، بیت قباشى،

عطاشنه و حینه تشکیل شده است.

طایفه مزرعه از هفت تیره تشکیل مى‏شود که سه تیره آن در میان آب و چهار تیره در بستان، جراحى و شادگان سکونت دارند.

تیره‏هاى ساکن میان آب عبارتند از:

سعیدیه، زریرات و لمه

و تیره‏هاى ساکن در بستان و شادگان عبارتند از:

هریزات، آل بوحیرز، آل بوحبیر و آل بو حریجه.

طایفه البو روایه که در هویزه سکونت دارد شامل تیره‏هاى:

البو سلمان، البو بدوى، البو عزیر و آل اعلاف مى‏شود.

طایفه خسرج از تیره‏هاى:

ترکى، عبدالله و لطیف تشکیل شده است.

طایفه کعب از تیره‏هاى:

مغان، الحایى، فرج الله و کرم الله تشکیل شده است.

طایفه سادات از تیره‏هاى:

سادات موسوى جزایرى، سادات فواضل و سادات جعادله تشکیل شده است.

سایر عشایر عرب خوزستان شامل طوایف:

باوى، سلامت، آل کثیر، منتفج،

آل خمیس، بنى طرف و شریفه مى‏شوند.

طایفه باوى از تیره‏هاى:

البو کردان، آمور، البو اطوى، البو بلید،

بوریه، فراتسه، هواشیم، حامه،

الجابره، بنى خالد، معاویه، بیت نصیر و

بیت نواصره تشکیل شده است.

طایفه سلامت از سه تیره:

حمید السلیم، مسخ و آل بویس تشکیل گردیده است.

طایفه آل کثیر که در اهواز و دزفول سکونت دارند از تیره‏هاى:

عنافجه، ضیاغمه و سعد تشکیل گردیده است.

طایفه آل خمیس که در نواحى رامهرمز و شادگان زندگى مى‏کنند از تیره‏هاى:

آل بوعباد، احمدیه، جنام، منصور،

محسن، بنى رشید، رضایج السفیح، رضایج السلطان،

سورقى، زبیدى و ظهاریه تشکیل شده است.

طایفه بنى طرف که در دشت آزادگان در حوالى هویزه به سر مى‏برند شامل تیره‏هاى:

سوارى، مزرعه، مشرفه، بنى صالح،

مروان، قاطع و سید نعمت مى‏شود.

طایفه شریفه متشکل از پنج تیره مى‏باشد.

ـ تیره رجبیه در صویره، مشیریه و هندیجان بسر مى‏برند.

ـ تیره بنى چولان در خلف آباد،

ـ تیره جباره در بونور،

ـ تیره‏هاى مقاطف و موالى در داهه زندگى مى‏کنند.

عشایر غیر عرب

در این استان ایل‏ها و طوایف لر، قشقایى و افشار نیز زندگى مى‏کنند. طوایف غیر عرب خوزستان عبارتند از:

طایفه سگوند رحیم خانى که در شوش زندگى مى‏کنند متشکل از تیره‏هاى:

مختوا، قلى، على دوست، حاجى مشه،

سگوند، خرده، خداوردى، محمد،

حاجى کلى، مهدى خانى، شه عینل، عین الوند،

کولى وند، نوکره مران، مال امیر، چتال،

لیوه، دلى، کرد، سیلورزى و

رشنو مى‏باشد.

طایفه عمله که در اطراف شوش سکونت دارند شامل تیره‏هاى:

شوهن، کاوند، هورى، کرد،

باتولى، چنارى، حسن غلامعلى، هشارو،

منگرى ظهیرى، درویش، حاجى مشه و حاجى کلى مى‏باشد.

طایفه جانکى که در دامنه غربى ارتفاعات منگشت بین خاک بهمئى، مکوند و رامهرمز زندگى مى‏کنند از تیره‏هاى:

ابوالعباسى، جلالى، زنگنه، کرد،

شیر على و مبینى تشکیل شده است.

طایفه گندز لو که یکى از طوایف ایل افشار است در پیرامون شوشتر زندگى مى‏کنند.

عشایر میان آب بین دو رود کرخه و دز سکونت دارند.

طایفه لرکى یکى از طوایف ایل قشقایى بوده که به این استان مهاجرت نموده است.

این طایفه در حوالى بهبهان به سر مى‏برند. منطقه اصلى آنها ابوالفارس در نزدیکى بهبهان است.

منبع